Sümer mitolojisinde yeryüzünün düzenlenmesiyle ilgili anlatılan mitlerde tanrı Enlil önemli bir rol oynamaktadır. Dünyadaki her şeyin düzenini sağlayan bir tanrı olarak öne çıkmaktadır. Tarım ve çiftçilikle ilgili öğeleri şekillendiren bir tür alt tanrı olan Enten, tanrı Enlil'in buyrukları ile kazma ve sabanın ilk biçimlerini ortaya çıkaracaktır. Bitkiler dünyasının ve doğal yaşamın düzenlenmesinde ise tanrı Enki önemli bir rol üstlenmektedir. Bitki tanrıçasına hayat vererek yeryüzündeki bitkilerin yaratılmasında Enki'nin çabaları önemlidir. Yine bu tanrının önemli görevlerinden biri de Sümer memleketi ve çevresindeki bölgeleri düzenleyerek bu topraklarda yaşayan halklara yazgılarını, yani kaderlerini tayin etmekti. Bu yazgılar belirlenirken tanrı Enki'nin önerileriyle sığır tanrısı olan Lahar ve tahıl tanrıçası olan Aşnan gökyüzünden indirilen tanrılar arasında yer alacaktır. Tanrı Enki'nin yönlendirmeleriyle birlikte yeryüzünde ilahi düzenin kurulmasında bu tanrı ve tanrıça önemli işler yapmıştır.
Sümerler yeryüzündeki düzenin ve medeniyetin yaratılışıyla ilgili çok fazla mit geliştirmişlerdir. Bu mitler arasında özellikle bitkiler, sığırlar, tarım araçları ve diğer zanaatların tanrıların buyrukları ile nasıl ortaya çıktığı anlatılmaktadır. Fakat yeryüzündeki bu unsurların asıl yaratıcısı olarak tanrı Enlil görülmekteydi. Tanrı Enlil'in yeryüzündeki düzende büyük bir rol oynadığı kabul edilse de, küçük tanrılar aracılığıyla yürütülen bir süreçten söz edilebilir. Yeryüzünün düzenlenmesiyle ilgili anlatılan mitlerden biri de kazmanın tanrı Enlil tarafından yaratılarak kara başlı halka verilmesi ve böylelikle uygarlığın temellerinin atılması ile ilgilidir. Burada bahsedilen kara başlı halk, Sümerlerdir. Tanrı Enki ise Sümerlere medeniyetin gereksinimlerini getirecek ve çeşitli yerleri ziyaret ederek her bölgenin yönetimini belirlemek için tanrılar atayarak bu süreç içerisinde insanlara uygarlığın temellerini sunacaktır.
Tanrı Enki, Ur kentinden Meluhha'ya kadar bir yolculuk yapacak ve Dicle ile Fırat nehirlerini balıklarla dolduracaktır. Tüm bu çabalar, yeryüzüne bir düzen getirmek isteğinin sonucudur. Tanrı Enki'nin yolculukları sırasında kazma ve kerpiç kalıbı işleri Kabta isimli tanrısal bir varlığa emanet edilir. Koyunlara ağıllar kuran tanrı Enki, bu alandaki sorumluluğu ise çobanların tanrısı olan Dumuzi'ye verir.
Araştırmacı-Yazar
Mehmet Hüseyin Arslan
